Poradnia

Opisywane przez Panią wątpliwości nie mieszczą się w zakresie poprawności językowej, którą się zajmujemy. Niemniej krótko odpowiadamy. Użycie frazy „Czy mogę zadać jedno pytanie” może wywoływać komunikacyjny problem w sytuacji, gdy odbiorca nie zrozumie intencji nadawcy albo tę intencję celowo pomija – przyjmując inną i traktując tę rozbieżność jako np. żart. Przytaczane pytanie zadaje Pani – jak sądzimy – z intencją grzecznościową, jako pewną formułę mającą zainicjować rozmowę z przełożoną, natomiast odbiorca odczytuje je dosłownie, przyjmując, iż właśnie to zadane przez Panią pytanie jest tym „jednym”. Radzimy sięgnąć po przyjęte, zdecydowanie bardziej fortunne, formuły inicjujące rozmowę w sytuacji, gdy nie jesteśmy pewni, czy odbiorca może lub chce rozmawiać – takie, które jednocześnie określają faktyczny cel rozmowy, np. „Czy mogłabym zapytać o ważną kwestię?”, „Czy znalazłaby Pani teraz czas na krótką rozmowę?” lub ogólniejsze „Czy można?”.

To prawda, że słowniki języka polskiego z reguły podają taką właśnie definicję siostrzeńca ("syn siostry"). Jednak jeśli relacja rodzinna między Pana mamą a jej kuzynką jest dość bliska (znamienna jest tu nazwa "siostry cioteczne") bądź też nazwa ta jest przyjęta w regionie Polski, w którym Państwo mieszkają, to można przyjąć, że jest Pan siostrzeńcem swojej cioci. W sytuacji, o której Pan pisze, można również używać nazwy kuzyn lub krewny. Współczesny język jest dość ubogi pod względem nazw pokrewieństwa, wiele nazw wyszło już z użycia, stąd też brakuje w nim osobnych określeń dla każdej relacji rodzinnej. Nazwa Państwa relacji jest tu kwestią pewnej konwencji.

Istotnie, istnieją różnice w doborze form adresatywnych w zależności od sytuacji ich użycia (mowa, pismo, list elektroniczny), stopnia oficjalności komunikacji, relacji między nadawcą a odbiorcą (równorzędnych/ nierównorzędnych), a także intencji nadawcy czy celu komunikacyjnego. Podawane formy z nazwiskiem nie są poprawne z punktu widzenia grzeczności językowej.
Forma „pan + imię” może budzić wątpliwości wtedy, gdy nadawca stosuje ją, by skrócić dystans z odbiorcą, a oficjalna sytuacja komunikacyjna i relacje między uczestnikami komunikacji tego nie uzasadniają. Jak widać, wiele zależy od czynników towarzyszących komunikacji i to w zależności od nich można uznać ją za właściwą lub nie. Przy okazji warto zwrócić uwagę na szerzenie się w etykiecie językowej tendencji do skracania dystansu i tworzenia przyjaznych, pozytywnych relacji międzyosobowych.
Jeśli chodzi o zapis przymiotnika „savoir-vivre'owy”, to reguły ortograficzne wskazują na zapis z łącznikiem i apostrofem (przyrostek -owy tworzący przymiotnik występuje po samogłosce, która nie jest wymawiana). Należy jednak zaznaczyć, że zapis tego rodzaju przymiotników od wyrazów obcych wykazuje tendencję do zmiany: do uproszczenia zapisu i pisowni bez apostrofu. Zmiany te mają charakter dynamiczny, aktualny i nie do końca ustalony. Wielki Słownik Ortograficzny PWN podaje np. oboczny zapis (z apostrofem i bez) dla przymiotnika o podobnej budowie: „software’owy” albo „softwarowy” (https://sjp.pwn.pl/so/software-owy;4512876.htm). Wydaje się więc, że można się spodziewać także uproszczonego zapisu „savoir-vivrowy”.

Zgłaszane przez Pana wątpliwości jednoznacznie rozstrzygają słowniki języka polskiego: kurde euf. „rodzaj przekleństwa” (http://sjp.pwn.pl/slowniki/kurde.html). Zatem kurde to eufemizm, czyli złagodzona wersja – ale jednak – wulgaryzmu. Współcześnie, głównie w polszczyźnie potocznej, nadużywany jest w funkcji swoistego „przerywnika”, który wyraża różne emocje, najczęściej negatywne.
Zwykle eufemizmy tworzy się przez podobieństwo brzmieniowe do mocnych wulgaryzmów, które są przez nie zastępowane. Cechę taką posiada właśnie kurde, gdyż zachowuje tę samą grupę spółgłosek początkowych. Dotyczy to także innych eufemizmów, które wchodzą do tej samej serii, co kurde, np. kurcze, kurka. Przede wszystkim jednak decydująca jest możliwość wyrażenia przez mówiącego emocji, także chęć żartobliwego zabarwienia wypowiedzi – stąd pojawiają się znaczeniowo nielogiczne rozwinięcia eufemizmów, np. kurde felek, kurcze blade, kurka wodna.