Poradnia

Pytania i odpowiedzi

 

09.01.2021

Czy współczesny się stopniuje?

Szanowni Państwo,
moje pytanie dotyczy przymiotnika "współczesny". Czy podlega on stopniowaniu? Zdarza się przecież, że czytamy o współcześniejszym przekładzie, współcześniejszej formie wyrazu. Spotkałam się z twierdzeniem, że takie formy są niepoprawne, a przymiotnik nie stopniuje się. Będę wdzięczna za rozwianie moich wątpliwości.
Pozdrawiam serdecznie

Przymiotnik „współczesny” ma formę stopnia wyższego o postaci „współcześniejszy” lub „bardziej współczesny”. Informację o stopniowaniu podaje między innymi Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN pod redakcją Andrzeja Markowskiego.

Poradnia

08.01.2021

Czy można zaaranżować kwiaty?

Szanowni Państwo,
proszę o pomoc w odpowiedzi, czy w zdaniu: "Mieszkańcy, z zachowaniem środków bezpieczeństwa, będą mogli wziąć kwiaty, przezimować je, a wiosną zaaranżować na swoim balkonie lub w ogrodzie", słowo "zaaranżować" w odniesieniu do kwiatów zostało źle użyte.
Z wyrazami szacunku

Ze znaczenia wyrazu aranżować (zaaranżować) wynika, iż w podanym zdaniu, w połączeniu z wyrazem kwiaty, nie jest on użyty właściwie. Wielki słownik języka polskiego podaje następujące znaczenie wyrazu zaaranżować: `zorganizować jakąś przestrzeń, np. mieszkanie, wystawę, obraz lub fotografię w jakiś sposób` (www.wsjp.pl). Możliwe są zatem połączenia wskazujące na rodzaj przestrzeni, np.: zaaranżować mieszkanie, otoczenie, ogród, balkon, mieszkanie itp. Kwiaty mogą być natomiast jedynie częścią, elementem aranżowanej przestrzeni.

Poradnia

08.01.2021

Odmiana włoskich imion: Corrado i Ettore

Dzień dobry.
Jak poprawnie odmienić włoskie imiona Etorre i Corrado? Zależy mi głównie na formach w dopełniaczu i celowniku.
Dziękuję za pomoc.
Z poważaniem

Imię Corrado ma w dopełniaczu postać Corrada, w celowniku Corradowi. Drugie imię - Etorre (jeśli jest wymawiane jako [etorre]) - odmieniamy następująco: dopełniacz Etorrego, celownik Etorremu. Imię to jako zakończone na -e ma odmianę przymiotnikową.

Poradnia

08.01.2021

Znaczenie słowa atencja

Szanowni Państwo, 
jak to jest z tą atencją? Jest to „szacunek” czy „uwaga”? Chodzi mi o poprawne, właściwe znaczenie tego słowa. 
Z góry serdecznie dziękuję za odpowiedź.

Odpowiedź na postawione przez Panią pytanie przynoszą słowniki języka polskiego. Podajemy poniżej znaczenia wyrazu „atencja" notowane w słownikach online:
1.`szczególny szacunek, względy okazywane komuś`
(https://sjp.pwn.pl/szukaj/atencja.html),
2.`szczególny szacunek okazywany jakiejś osobie lub idei, wynikający z uznania jej za niezwykle wartościową`, `szczególne zainteresowanie, jakie wzbudza ktoś lub coś u innych ludzi' 
(https://www.wsjp.pl/index.php?id_hasla=50012&ind=0&w_szukaj=atencja).
Znaczenia ujęte w punkcie 2. są opatrzone w słowniku kwalifikatorem książkowe, co oznacza, że wyraz może być używany jedynie w sytuacji oficjalnej, w języku pisanym, głównie w celu podniesienia rejestru stylistycznego wypowiedzi. Inne słowniki języka polskiego kwalifikują ten wyraz jako przestarzały.
Właściwe znaczenie wyrazu "atencja" odnosi się więc do szacunku, uznania, a także zainteresowania. W komunikacji potocznej, prawdopodobnie pod wpływem języka angielskiego, spotyka się użycie wyrazu atencja w znaczeniu `uwaga`. Trudno jednak  to znaczenie uznać za poprawne.

Poradnia

10.12.2020

O odmianie słowa gadzio

Poszukuję odmiany słowa gadzio, co według tradycji romskiej oznacza „nie-Roma”, osobę nienależącą do społeczności romskiej. Czy powinno być ono nieodmienne, czy może jednak "z tym gadziem", "o tym gadziu", "nie ma gadzia" itp.?

Słowo gadzio jest odmienne. Wszystkie formy przypadkowe, które Pani podała są prawidłowe. Całość odmiany wygląda następująco:
Liczba pojedyncza: M. gadzio, D. gadzia, C. gadziowi, B. gadzia, N. (z) gadziem, Msc. (o) gadziu, W. gadziu.
Liczba mnoga: M. gadziowie, D. gadziów, C. gadziom, B. gadziów, N. (z) gadziami, Msc. (o) gadziach. W. gadziowie.

Poradnia

09.12.2020

Czy naleśnik jest rzeczą?

Dzień dobry
Mam problematyczne zagadnienie, które wydaję się banalne, lecz wokół niego rozgorzał spór, którego nikt z uczestników nie
potrafił rozstrzygnąć. Graliśmy w grę "Państwa- miasta". Ostatnia kategoria, to były "rzeczy". W tejże rubryce po wylosowaniu litery
N został wpisany "naleśnik". Czy to właściwa odpowiedz? Czy naleśnik to rzecz?
Będę wdzięczny za odpowiedz. Pozdrawiam.

Z językoznawczego punktu widzenia warto spojrzeć do słownika języka polskiego i zapoznać się z definicją słowa rzecz, a następnie sprawdzić, czy naleśnik można uznać za rzecz. Polecamy niezawodny Wielki słownik języka polskiego PAN (online: wsjp.pl) i podajemy link: https://wsjp.pl/index.php?id_hasla=32374&id_znaczenia=5000285&l=22&ind=0
Osobno podajemy definicję słowa rzecz ze słownika:
rzecz - 1. przedmiot materialny
'każdy materialny element rzeczywistości, postrzegany zmysłami jako odrębny, zwłaszcza dający się dotknąć i wziąć do ręki'.
W świetle tej definicji naleśnik spełnia kryteria bycia rzeczą.

Poradnia

07.12.2020

Jadę do Włost czy do Włostów?

Dzień dobry,
proszę o pomoc w odmianie przez przypadki nazwy miejscowości Włosty. Jak powinnam powiedzieć, jadę do Włost? Jadę do Włostów? Będę wdzięczna za rozwikłanie mojego problemu.
Dziękuję i pozdrawiam.

Rozstrzygnięcie Pani wątpliwości nie jest proste, ponieważ miejscowości oznaczone nazwą Włosty odmieniają się w różny sposób. Podajemy formy dopełniacza odpowiednie dla miejscowości zlokalizowanych w różnych częściach Polski. Prosimy o wybranie odpowiedniej nazwy i jej formy dopełniaczowej:
Włosty - część wsi Kozdroje Regimin (powiat ciechanowski, mazowieckie); dopełniacz Włostów
Włosty - część wsi Przedpełce Staroźreby (powiat płocki, mazowieckie); dopełniacz Włost
Włosty - wieś Gołdap (powiat gołdapski, warmińsko-mazurskie); dopełniacz Włostów
Włosty - wieś Biała Piska (powiat piski, warmińsko-mazurskie); dopełniacz Włostów.

Poradnia