Poradnia

Zasady pisowni i interpunkcji nie normują sposobu zapisu nazw kierunków wśród kategorii wyrazów i połączeń wyrazowych, które należy pisać wielką literą. Zatem nazwy w rodzaju chemia medyczna, filologia polska zapisujemy małą literą. Niemniej, jeśli chciałby Pan podkreślić szczególne znaczenie nazwy kierunku, wyrazić własną postawę (np. sentymentalną) wobec nazwy, może ją Pan zapisać wielką literą. Zasady pisowni dopuszczają użycie wielkiej litery ze względów uczuciowych i grzecznościowych. W pozostałych użyciach stosuje się zapis małą literą.

Faktycznie, zapis tytułu książki J.R.R. Tolkiena może sprawiać ortograficzną trudność. Z jednej strony zasady ortografii polskiej zalecają zapisywanie w tytułach książek wielkiej litery tylko na początku (np. "Władca pierścieni"). Z drugiej, mamy do czynienia z szeregiem okoliczności dodatkowych, które wpływają na konwencję zapisu tytułów książek Tolkiena, co sprawę komplikuje.
Najczęściej używaną i zarazem utrwaloną już wersją tytułu książki jest "Władca Pierścieni", podobnie "Drużyna Pierścienia".
Taka postać nawiązuje do konwencji zapisu tytułów w języku angielskim, w którym poszczególne wyrazy (poza przyimkami, przedimkami, spójnikami) zapisuje się wielką literą, np. "The Lord of the Rings". W grę również wchodzi nazwa własna własna Władca Pierścieni, która oznacza Saurona, a także inne nazwy własne: Pierścień Jedyny, Pierścień Władzy, Pierścienie Władzy (Wielkie Pierścienie), które zarówno w wersji oryginalnej, jak i w polskim tłumaczeniu są zapisywane wielkimi literami.

Poprawna forma zapisu wymaga zastosowania kropki po liczebniku porządkowym zapisanym cyfrą arabską - "40. rocznicy". Zapis z dywizem "40-tej rocznicy" jest niepoprawny.

Bardzo się cieszymy, że interesują Was problemy poprawności językowej. Zapis nazw miejscowych, które składają się z dwóch (lub więcej) elementów, rzeczywiście może stanowić problem, bo ustalenia ortograficzne zmieniały się w tym zakresie. Zapewne z tego powodu można spotkać różne zapisy, które utrwaliły się jako pewien zwyczaj językowy.
W roku 2004 Rada Języka Polskiego (RJP) podjęła uchwałę ortograficzną dotyczącą zapisu nazw miejscowości i dzielnic (http://www.rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=83:uycie-cznika-w-wieloczonowych-nazwach-miejscowych&catid=43&Itemid=59). Zgodnie z tą uchwałą nazwy złożone z dwóch lub więcej wyrazów, które wspólnie określają miejscowość lub jej część (dzielnicę), piszemy z łącznikiem. Poprawny jest zatem zapis Gdańsk-Orunia, podobnie jak Warszawa-Okęcie, Warszawa-Śródmieście, Bielsko-Biała-Lipnik czy Warszawa-Praga-Północ.
Uchwałę RJP stosują słowniki ortograficzne. Zasada pisowni z łącznikiem po raz pierwszy została podana w drugim wydaniu „Wielkiego słownika ortograficznego PWN” pod red. E. Polańskiego (Warszawa 2006) oraz w następnych wydaniach.
Zasady pisowni są również publikowane na stronach internetowych słownika języka polskiego PWN. O zapisie nazw z łącznikiem przeczytamy pod adresem: https://sjp.pwn.pl/zasady/;629536.

W przypadku zapisu skrótowca nazywającego Spółkę Akcyjną mamy do czynienia z dwoma normami, które są różne: normą prawną oraz normą językową.
Normę prawną określa Kodeks spółek handlowych, który podaje obowiązujący zapis - sprzeczny z zasadami ortografii:
Art. 305. § 1. Firma spółki może być obrana dowolnie; powinna zawierać dodatkowe oznaczenie „spółka akcyjna”. § 2. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „S.A.”.
Natomiast zgodnie z normą językową tego rodzaju skrótowce powinny być zapisywane bez kropek. Zasady pisowni i interpunkcji ("Kropka w pisowni skrótowców") wskazują:
56.1. W skrótowcach rodzimych i obcych przyswojonych nie stawiamy kropki, np. FSO, UJ, USA (mimo ang. U.S.A.), PS (mimo łac. P.S.), PZMot, MKOl.
(https://sjp.pwn.pl/zasady/Skrotowce;629579.html)
Warto zaznaczyć, że Rada Języka Polskiego w roku 2001 wypowiedziała się o zapisie z kropkami negatywnie:
Jak zapisywać przy nazwie firmy skrótowiec utworzony od słów „spółka akcyjna”: z kropkami (S.A.) czy bez nich (SA)? ­ To pytanie nurtuje wiele osób. Tymczasem odpowiednia zasada jest jednoznacznie sformułowana np. w „Nowym słowniku ortograficznym PWN” pod red. E. Polańskiego (Warszawa 1997). Zgodnie z nią w pisowni skrótowców, zarówno obcych przyswojonych, jak i rodzimych, nie stawia się kropki. Prosty stąd wniosek, że skrótowiec od nazwy „Spółka Akcyjna” nie powinien zawierać kropek. Niestety, twórcy różnych spółek nie przestrzegają tej zasady; co gorsza, jest ona łamana także w Kodeksie handlowym oraz w innych wydawnictwach, gdzie spotyka się błędny zapis „S.A.”.
(http://www.rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=226:spoka-akcyjna-czyli-sa&catid=44&Itemid=145)
Mimo że ten stan rzeczy - kolizja normy prawnej i językowej - jest znany, budzi wątpliwości, to jednak trwa. Można przypuszczać, że norma ortograficzna nie zostanie zmieniona, choć niektóre słowniki uwzględniają możliwość dwojakiego zapisu: SA i S.A. (Wielki słownik skrótów i skrótowców, Piotr Müldner-Nieckowski, Wrocław 2007). Z kolei Wielki słownik poprawnej polszczyzny Andrzeja Markowskiego (Warszawa 2004) podaje jako formę poprawną SA, a zapis S.A. notuje z uwagą "rzadkie".
Trudno też rozstrzygać, która z wymienionych norm jest ważniejsza. Z językoznawczego punktu widzenia jest to norma ortograficzna. Niewątpliwie w tekstach urzędowych, oficjalnych oczekuje się zapisu, który jednoznacznie wskazuje na pełną nazwę (spółkę akcyjną) i jest sprecyzowany w Kodeksie spółek handlowych, a więc: S.A. Generalnie w tekstach powinno się przestrzegać normy ortograficznej zapisu skrótowców i używać formy SA (bez kropek).

W pierwszym przypadku poprawne są obydwie podane formy, można ich używać wymiennie, czyli "jeżdżę rowerem" lub "jeżdżę na rowerze".
W drugim poprawna jest forma "stanąłem przy drzwiach".
W trzecim poprawny pod względem ortograficznym jest zapis "niezniszczone książki".

Reguły pisowni z łącznikiem ujmują zasady pisowni i interpunkcji zawarte między innymi w słownikach ortograficznych PWN. Przytaczamy je poniżej z odpowiednimi numerami za Zasadami pisowni i interpunkcji (red. Edward Polański):
51.Pisownia z łącznikiem dwuczłonowych rzeczowników typu laska-parasol, ława-stół, pralka-suszarka, kupno-sprzedaż, cud-dziewczyna.
51.1. Z łącznikiem pisze się zestawienia rzeczownikowe o członach równorzędnych, które oznaczają równoważne cechy lub funkcje osoby lub przedmiotu, np. fryzjerka-kosmetyczka to osoba wykonująca równocześnie dwa zawody wyznaczone członami zestawienia, laska-parasol to przyrząd pełniący równorzędnie funkcje laski i parasola.
51.2. W rzeczownikach złożonych z dwóch różnych członów znaczeniowo nierównorzędnych piszemy wyjątkowo łącznik wtedy, gdy kolejność tych członów została przestawiona, np. herod-baba, cud-dziewczyna, czar-ziele, cud-dieta. Coraz więcej takich konstrukcji pojawia się w polszczyźnie pod wpływem języka angielskiego. Ich pisownia jest niejednolita, dlatego każdy przykład należy traktować indywidualnie i sprawdzać w słowniku.
25. Pisownia zestawień typu artysta malarz, lekarz chirurg, zamachowiec samobójca, pies przewodnik, ryba piła, samochód pułapka, statek cysterna.
Tego typu zestawienia mają pisownię rozdzielną. Człon drugi zestawienia pełni funkcję określenia członu pierwszego, np. artysta grafik to artysta tworzący przede wszystkim grafiki, inżynier górnik to inżynier ze specjalnością górniczą. Stosunek tych członów względem siebie jest znaczeniowo nierównorzędny. Należą tu również takie przykłady zestawień, jak: człowiek encyklopedia, filmowiec dokumentalista, kasza manna, kobieta inżynier, kobieta wampir, kołnierzyk golf, ludzie nietoperze, ludzie strusie, miasto ogród, pilot oblatywacz, poseł sprawozdawca.
Istnieją ponadto zestawienia zawierające nazwiska, typu Małysz skoczek, Grabowski aktor. Konstrukcje tego typu nie występują w polszczyźnie zbyt często, niemniej jednak się zdarzają, np. Małysz kierowca rajdowy cieszy się wśród kibiców nie mniejszą popularnością niż Małysz skoczek narciarski. Wolę Grabowskiego aktora niż Grabowskiego piosenkarza.

Z zasad pisowni wynika więc jednoznacznie, że połączenie, które Pan podaje jest nierównorzędne (człon drugi dookreśla człon pierwszy, wskazuje na pewna kategorię pisarek), a zatem powinien mieć postać: pisarka realistka. Z łącznikiem trzeba by zapisać połączenia: pisarka-aktorka, pisarka-podróżniczka itp.