Poradnia

Wyrażenie "osoba specyficzna" oznacza osobę wyróżniającą się charakterystycznymi, wyjątkowymi cechami. Wyrażenie dość często jest używane do określenia osoby, która zwraca uwagę cechami uznawanymi za inne, odmienne bądź dziwne. W zależności od sytuacji cechy te mogą być postrzegane różnie. Samo wyrażenie może mieć zarówno negatywne, jak i pozytywne nacechowanie lub skojarzenia.

Rzeczywiście, po boisku nie biegają cyfry. Jednak wyrazy „dwójka”, „czwórka” itp. mają różne znaczenia, między innymi takie, które odnoszą się do osób. Za Wielkim słownikiem języka polskiego (wsjp) podajemy definicje, które pomogą rozwiać Pana wątpliwości:
- dwójka `dwie osoby`,
- czwórka `czteroosobowa grupa`.
Wymieniony słownik podaje też noty o użyciu interesujących nas wyrazów, typowe połączenia - w tym podobne do przytaczanych przez Pana.
Tak więc połączenia „czwórka obrońców” czy „dwójka napastników” należałoby uznać za poprawne, utrwalone, w miarę ekonomiczne (krótkie), co w transmisjach sportowych jest dość istotne. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, by używać połączeń z liczebnikami głównymi w odpowiedniej formie gramatycznej: „gra czterema obrońcami”, „dwóch/ dwu napastników”, „dwaj napastnicy”.

Przytaczana odpowiedź Poradni PWN odnosi się do cech gramatyczno-składniowych wyrazu gros, nie do jego znaczenia. Ściślej, wskazuje na rodzaj, w jakim gros łączy się w wypowiedzeniu z czasownikiem. I właśnie pod tym względem można mówić o jego podobieństwie do zaimków liczebnych typu trochę, ileś. Podobnie jak gros łączą się z czasownikiem w rodzaju nijakim (Gros książek rozeszło się..., Ileś książek rozeszło się..., Trochę książek rozeszło się...). Taka właśnie jest informacja zawarta w cytowanej odpowiedzi z Poradni PWN.
W odpowiedzi nie ma mowy o zmianie znaczenia gros, o jego znaczeniowym upodobnieniu się do trochę czy ileś. Oczywiście wyrazy: gros, ileś i trochę łączy pewna ogólna cecha znaczeniowa (liczebność), niemniej każdy z nich zachowuje swoje odrębne znaczenie szczegółowe. Nie ulega wątpliwości, że utrwalone znaczenie gros (które Pan podaje) pozostaje bez zmian. Gros oznacza 'większą część czegoś, większość'.

Analogicznie do słowa nartostrada można utworzyć złożenie rowerostrada.
Warto jednak pamiętać, że w znaczenie tego typu nazw wpisana jest jakaś cecha specyficzna drogi lub szlaku. Na przykład nartostrada to 'szlak narciarski o dużym stopniu trudności, prowadzący okrężnymi trasami za szczytu stoku w dół doliny'. Z kolei autostrada to 'szeroka droga dwujezdniowa charakteryzująca się bezkolizyjnymi skrzyżowaniami, po której można poruszać się z większą prędkością' (wsjp.pl).
Powstaje więc pytanie, co oznaczać ma nazwa rowerostrada, czy faktycznie odnosić się będzie do drogi, która odróżnia się jakąś specjalną cechą od ścieżki lub drogi rowerowej. Przy tworzeniu nazw bierzemy bowiem pod uwagę także i to, czy są one potrzebne dla nazwania nowych elementów rzeczywistości i ich cech specyficznych.

W przypadku nazwy "Dom pod Krokodylem" trzeba przywołać normę ortograficzną, która nakazuje pisanie małą literą przyimków i spójników występujących w środku nazwy lokalu, przedsiębiorstwa itp. Jednak czynniki pragmatyczne (reklamowanie nazwy, budowanie marki, jej grafizacja itd.) pozwalają na użycie przyimka (np. "pod") zapisanego dużą literą.
W wyrażeniu "Arturowy samochód" imię użyte w formie przymiotnika dzierżawczego piszemy wielką literą.
W odpowiedzi na trzecie pytanie powołujemy się na Wielki słownik poprawnej polszczyzny pod red. Andrzeja Markowskiego, który wskazuje, że od nazwy Prus nie tworzy się formy żeńskiej.

Jeśli chce Pan użyć przedstawionej konstrukcji, to oczywiście może Pan to zrobić. W relacjach familijnych, nieoficjalnych konstrukcja ta jest jak najbardziej odpowiednia. Sposób jej zapisu reguluje zasada ortograficzna, którą zamieszczamy poniżej:
Partykuła nie, pisana jest osobno, jeśli występuje między identycznymi formami, tworzy wyrażenie uogólniające lub wskazujące na niepewność co do opisywanego obiektu, np.: Pogoda nie pogoda, pracować trzeba; Święto nie święto, zawsze ubiera się elegancko; Spojrzał na mnie przenikliwym wzrokiem ten jej mąż nie mąż.
Zgodnie z podaną zasadą powinien Pan używać zapisu "dziadek nie dziadek".

Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN użycie czasownika "rozpłaszczyć się" w znaczeniu `zdjąć płaszcz, okrycie`uznaje jednoznacznie za błędne. Słownik języka polskiego PWN kwalifikuje ten czasownik jako potoczny (sjp.pwn.pl). Wielki słownik języka polskiego opatruje słowo "rozpłaszczyć się" kwalifikatorami: potoczny, żartobliwy, niepoprawny (kwestionowany) (wsjp.pl).
Powyższe informacje wskazują, że zakres użycia rozpatrywanego czasownika jest ograniczony do sytuacji nieoficjalnych, towarzyskich, familiarnych itp., w których dopuszcza się zabawę, żartobliwą grę słowną opartą na dwuznaczności tego czasownika. W sytuacjach oficjalnych, w których wymaga się używania form poprawnych pod względem językowym, radzimy nie używać zdania "Proszę się rozpłaszczyć", lecz sformułować prośbę inaczej, np. "Proszę zdjąć płaszcz".